Rodzina po hiszpańsku - idiomy i utarte wyrażenia potoczne
Rodzina - jeden z najczęściej poruszanych tematów już od pierwszych lekcji hiszpańskiego. Hiszpańskie słówka dotyczące rodziny są raczej przyjemne do nauki, choć nie zawsze podobne do ich polskich odpowiedników. Jeśli myślisz jednak, że temat rodziny kończy się wraz z poziomem A1-A2, czas nadrobić zaległości! Po pierwsze wiele słówek związanych z tym tematem przewija się w języku potocznym, o czym wspomniałam w tekście Członkowie rodziny po hiszpańsku na wesoło. Po drugie, w języku hiszpańskim znajdziemy również całkiem sporo idiomów i utartych wyrażeń, w których rodzina gra pierwsze skrzypce.
Hiszpańskie wyrażenia ze słówkiem madre
Ciento y la madre
"Son las diez y ya son ciento y la madre aquí, no quiero ni saber qué va a pasar al mediodía". Ciento y la madre określa sporą liczbę osób w jakimś miejscu. Na polski możemy to przetłumaczyć jako "jest 10, a już mamy tutaj tłumy, nie chcę nawet wiedzieć, co się będzie działo o 12.00". Idealne zdanie do użycia w zatłoczonych miejscach, na przykład w madryckim metrze.
Madre solo hay una
Tutaj bez większych niespodzianek. Podobnie jak po polsku "matka jest tylko jedna". Ciekawe swoją drogą, że nie utarło się podobne wyrażenie w związku z padre, a przecież ojciec też jest jeden.
¡Madre mía!
Kiedy po polsku jesteśmy czymś zdziwieni, zmartwieni, zaskoczeni (przyjemnie albo nie), wymyka nam się coś w rodzaju "mój Boże", niektórzy mówią też "o mamuniu, o matko". Po hiszpańsku jest podobnie, istnieje wyrażenie "ay Dios mío", ale jako że dzisiaj na tapecie członkowie rodziny, zostaniemy przy ¡Madre mía!, na przykład w zdaniu ¡Madre mía, qué grande está esta niña" - "O matko, ale wyrosła ta dziewczynka".
De puta madre
Zakładam, że większość z moich czytelników już wiele razy spotkała się z określeniem, że coś jest "de puta madre", czyli zajefajne albo i nawet trochę bardziej wulgarnie. Wprawdzie w Hiszpanii społeczne przyzwolenie na wulgaryzmy jest spore, warto jednak pamiętać, by dwa razy pomyśleć, nim publicznie powiemy, że coś jest "de puta madre".
Wyrażenia po hiszpańsku ze słówkiem padre
De padre y muy señor mío
Jeśli coś jest ogromne i przerasta nasze możliwości i wyobrażenia, jest właśnie de padre y muy señor mío, jak na przykład w zdaniu "Lo nuestro es un problema de padre y muy señor mío, si salimos de ésta, nada más nos detendrá" - Nasz problem jest wielkiego kalibru, jak nam się uda z tego wyjść cało, nic więcej nas nie powstrzyma".
Cuando seas padre, comerás huevos
Kiedy jesteśmy na coś zbyt młodzi lub zbyt mało doświadczeni, rodzice lubią powtarzać "będziesz robić, co chcesz, kiedy będziesz pełnoletni/będziesz na swoim/dorosły" itd. Mniej więcej to samo przesłanie niesie hiszpańskie powiedzonko, które dosłownie przetłumaczone brzmi "kiedy będziesz ojcem, będziesz jadł jajka".
De tal palo, tal astilla
W hiszpańskim wyrażeniu członkowie rodziny się nie pojawiają, gości jednak ono w naszym zestawieniu, ponieważ po polsku znaczy mniej więcej "jaki ojciec, taki syn".
Hiszpańskie idiomy ze słówkiem abuela
Éramos pocos y parío la abuela
Wyobraź sobie, że jesteś w madryckim metrze w godzinach szczytu. Czujesz się niczym śledź w puszce, a tu jeszcze na dodatek na następnej stacji próbują wsiąść kolejne osoby. To właśnie w tym momencie możesz westchnąć do osoby znajdującej się obok lub do samego siebie: "éramos pocos y parío la abuela". W czasach kiedy byłam młodsza niż jestem teraz, mówiło się "więcej ich matka nie miała", ale szczerze mówiąc, mnie się od zawsze bardziej podobała hiszpańska wersja.
No tener abuela
Każdy z nas choć raz w swoim życiu z pewnością spotkał osobę, która mówi o samej sobie w samych superlatywach i jest zapatrzona w siebie. W zdrowym egoizmie i lubieniu siebie nie ma nic złego, jednak kiedy ktoś przesadza można powiedzieć "este chico/esta chica no tiene abuela, no para de hablar de lo que guapa que es" - w znaczeniu, "nie ma babci, która by jej prawiła komplementy, w związku z czym cały czas mówi o tym, jaka jest piękna", można powiedzieć.
Hiszpańskie wyrażenia ze słowem tía
No hay tu tía (No hay tutía)
Czasem występuje również w wersji "no hay tutía" i odnosi się do sytuacji,w której coś jest niemożliwe, niezywkle trudne i w ogóle "nie ma opcji". Chociaż tak naprawdę, przyznam, że połączenie ze słówkiem tía jest troszkę naciągane, bowiem tak naprawdę w wyrażeniu chodzi o słówko "tutía", a wcześniej "atutía", które odnosiły się lekarstwa, którego w zamierzchłych czasach używano do ulżenia w chorobach oczu. Dopiero z czasem RAE zadecydowało o rozdzielnej pisowni, która sugeruje związek ze słowem "tía". Trochę jak z tío i tiovivo, o którym wspominałam w artykule Członkowie rodziny po hiszpańsku na wesoło.
Hiszpańskie idiomy ze słowem primo
Hacer el primo
Hacer el primo to nic innego być naiwnym, dać się z łatwością oszukać i zmanipulować. Czasem odnosi się również do osób, które na daremno wykonują wysiłek, którego i tak nikt nie docenia. I nawet jeśli ciężko się do tego przyznać "todos hemos hecho el primo por lo menos una vez en nuestra vida, el caso es no sobrepasar los límites - wszystkim nam zdarzyło się wyjść na naiwniaka choć raz w życiu, nie należy jednak przekraczać limitów".
Znasz jeszcze jakieś fajne powiedzonka z rodziną w tle?
