Rzeczowniki złożone to szczególny rodzaj słówek. Jak sama nazwa wskazuje składają się one bowiem z dwóch części. Pierwszą jest trzecia osoba danego czasownika, a drugą rzeczownik najczęściej w liczbie mnogiej. Jak to wygląda w praktyce? Weźmy na tapetę słówko: "el cortaúñas", czyli obcinacz do paznokci. "Corta" to trzecia osoba czasownika "cortar" (obcinać), z kolei "uñas" to nic innego jak paznokcie. Zasada tworzenia tego typu rzeczowników jest więc bardzo prosta, należy jednak zachować czujność w przypadku liczby mnogiej, gdyż jedyne, co ulegnie zmianie to liczba rodzajnika. Rzeczownik zachowa jednak tę samą formę. Dlatego też powiemy zarówno "un cortaúñas", jak i "unos cortaúñas/dos cortaúñas". W żadnym wypadku "cortauñases".

Rzeczowniki złożone po hiszpańsku odnoszą się do różnych kategorii słownictwa. Znajdziemy wśród nich niektóre nazwy zawodów, jak i przedmiotów codziennego użytku. W poniższych tabelkach znalazły się te najczęściej używane, co nie znaczy, że ich lista jest już wyczerpana.

Wiele rzeczowników złożonych odnosi się do nazw zawodów lub pejoratywnych określeń niektórych z ich przedstawicieli:

Słówko	Znaczenie
El chupatintas	Urzędniczyna, gryzipiórek
El matasanos	Niedouczony, nieprofesjonalny lekarz, znachor niegodny zaufania
El picapleitos	Kiepski adwokat
El pintamonas	1.kiepski malarz 2.osoba, która nie ma na nic wpływu, a mimo to czuje się wpływowa
El limpiachimeneas	Kominiarz
El limpiabotas	Czyściciel butów
El guardaespaldas*	Ochroniarz
El limpiacristales	Osoba zajmująca się czyszczeniem okien lub produkt do mycia szyb
El guardabosques	Leśniczy
El aparcacoches	Osoba odpowiedzialna za parkowanie samochodów np w luksusowych restauracjach czy hotelach
El cazatalentos	Łowca talentów, łowca głów
El rompecorazones	Amant, łamacz, pożeracz serc
El asaltabancos	Napadający na banki
El comefuegos	Połykacz ognia
El cuentacuentos	Osoba opowiadające bajki, baśnie, opowiadania na głos
El trotamundos	Obieżyświat

*Polskie słówko "ochroniarz" ma po hiszpańsku więcej niż jeden synonim, zależnie od kontekstu. Znasz je wszystkie? Jeśli nie zerknij na notkę "Jak powiedzieć po hiszpańsku ochroniarz".

Niektóre rzeczowniki złożone określają cechy charakteru lub konkretny typ zachowania, w większości przypadków są to wyrażenia potoczne o negatywnym zabarwieniu:

Słówko	Znaczenie
El cantamañanas	1. Osoba nieodpowiedzialna, niegodna zaufania, niepewna 2. Osoba opowiadająca niestworzone historie
El vendehúmos	Osoba, która opowiada niestworzone historie, aby omamić swojego rozmówcę
El sabelotodo	Mądrala
El asaltacunas	Osoba, która jest w związku z dużo młodszym/dużą młodszą od siebie partnerem/partnerką
El/La comecocos	Osoba, która swoimi natarczywymi uwagami zmianę charakteru, planów lub poglądów innych osób
El lameculos	Lizus
El bocachancla	Gadatliwa osoba, która zabiera głos zbyt często i mówi więcej niż powinna
El abrazafarolas	1. lizus 2. pijak, pijany
El cierrabares	Osoba, która spędza większość swojego czasu w barach i w stanie upojenia alkoholowego
El pagafantas	Osoba, która stawia kolejki z nadzieją na poderwanie kogoś, zawsze bezskutecznie
El sujetavelas	Osoba, która towarzyszy zakochanym parom jako piąte koło u wozu
El meapilas	Dewota, świętoszek
El pelagatos	Nieznacząca osoba, bez wpływów finansowych czy społecznych
El zampabollos	Obżartuch
El cagaprisas	Osoba w gorącej wodzie kąpana, która dodatkowo nieustannie popędza innych
El soplagaitas	Osoba o niskim poziomie inteligencji
El tocapelotas	Potocznie: "upierdliwa" osoba
El comeflores	Potocznie: osoba, która stara się wszystkim przypodobać i nie wchodzić w konflikt z innymi

Hiszpanie używają również rzeczowników złożonych do określania przedmiotów codziennego użytku:

Słówko	Znaczenie
El sacapuntas	Temperówka
El portaminas	Ołówek z wymienialnym wkładem
El sujetapapeles	Tabliczka z spinaczem do podtrzymania kartek
El pisapapeles	Przycisk do papieru
El portafolios	Teczka na dokumenty
El sacacorchos	Korkociąg
El escurreplatos	Suszarka do mokrych naczyń
El cuentagotas	Dozownik służący do odmierzania kropli w przypadku niektórych leków
El pasapurés	Maszynka do ubijania ziemniaków na purée
El cortaúñas	Obcinacz do paznokci
El abrelatas	Otwieracz do puszek
El cascanueces	Dziadek do orzechów
El pintalabios	Szminka
El quitamanchas	Odplamiacz
El posavasos	Podstawka ochronna pod napoje
El tirachinas	Proca
El reposabrazos	oparcie fotela, gdzie można położyć ręce
El elevalunas	Mechanizm elektrycznego sterowania szybami na przykład w samochodzie
El quitamiedos	Barierka ochronna na przykład przy drodze
El cortaplumas	Niewielki scyzoryk
El lanzamisiles	Wyrzutnia rakiet
El matamoscas	Packa na muchy
El atrapamoscas	Lep na muchy
El cubrebocas	Maseczka chirurgiczna
El rompeolas	Falochron
El mondadientes / el escarbadientes	Wykałaczka
El atrapapesadillas	Łapacz snów
El matasuegras	Gwizdek papierowy

Niektóre pojawiają się też w kontekście informatycznym:

Słówko	Znaczenie
El portapapeles	Schowek w komputerze
El cortafuegos	Zapora sieciowa

Więcej hiszpańskich słówek związanych z IT znajdziesz w części "Komputery i nowe technologie po hiszpańsku".

Istnieje też skromna grupa związana z architekturą, samochodami czy pogodą:

Słówko	Znaczenie
El rascacielos	Wieżowiec
El paracaídas	Spadochron
El portaequipajes	Bagażnik umieszczony na dachu samochodu
El parabrisas	Przednia szyba samochodu
El limpiaparabrisas	Wycieraczki do szyb samochodowych
El paraguas	Parasol

Skromną reprezentację mają również zwierzęta, a dokładniej, owady:

Słówko	Znaczenie
El saltamontes	Konik polny

Oraz takich, które nie zaliczają się do żadnej konkretnej kategorii:

Słówko	Znaczenie
El cumpleaños*	Urodziny
El trabalenguas	Łamaniec językowy
El rompecabezas	Łamigłówka
El engañabobos	Oszustwo, które wydaje się na pierwszy rzut oka wiarygodne

*Słówko "el cumpleaños" należy jednocześnie do grupy rzeczowników, które po hiszpańsku występują w liczbie pojedynczej, a po polsku w mnogiej. Ich pełny spis znajdziesz w artykule "Dziesięć słów, które po hiszpańsku są w liczbie pojedynczej, a po polsku w mnogiej".

Rzeczowniki złożone po hiszpańsku mogą również towarzyszyć zwyczajnym rzeczownikom, tworząc tym samym nowe kategorie znaczeniowe:

Słówko	Znaczenie
La lluvia mojabobos	Lekki deszcz, mżawka, który pada bez przerwy danego dnia
La cuerda salvavidas	Lina ratunkowa
El bote salvavidas	Szalupa ratunkowa
El chaleco salvavidas	Kamizelka ratunkowa

Wyjątkowe przypadki wśród hiszpańskich rzeczowników złożonych

Wśród rzeczowników złożonych, po hiszpańsku zwanych "sustantivos compuestos" pojawiają się również "odszczepieńcy", czyli słówka, które tworzone są na podobnej zasadzie, co rzeczowniki złożone, różnią się jednak od nich niektórymi elementami.

Przykładem może być słówko "el girasol" (słonecznik), "el parasol" (parasol chroniący nas od słońca, na przykład plażowy), el cubrecolchón (powłoka ochronna na materac) lub "el guardameta" (bramkarz) lub "el cortacésped" (kosiarka). Mimo że teoretycznie te rzeczowniki składają się z czasownika w trzeciej osobie liczby pojedynczej i rzeczownika. Rzeczownik nie występuje w liczbie mnogiej, lecz pojedynczej. Co więcej dopuszczana jest liczba mnoga. Powiemy zatem el girasol (słonecznik), ale też los girasoles, czyli słoneczniki.

Z drugiej strony możemy również spotkać się z takimi słówkami, jak "el pararrayos" (piorunochron), el taparrabos (przepaska na biodra), gdzie mamy do czynienia z bezokolicznikiem (parar) i rzeczownikiem w liczbie mnogiej (rayos).

W języku polskim tego typu rzeczowniki złożone są o wiele rzadsze, ale jednak istnieją, szczególnie w języku potocznym, do którego należy chociażby wyrażenie obszczymurek albo *dusigrosz.

Rzeczowniki złożone po hiszpańsku - Ćwiczenia

1.Uzupełnij odpowiednim słowem z listy (poziom początkujący)

1. Mi padre trabaja en el último piso de un enorme ..........................
2. Voy a llevar ................... Parece que va a llover.
3. Me gustan mucho las pipas de ................
4. Para abrir esta lata de atún, necesitas un ...................... muy potente.
5. Mi amiga me ha invitado a su .........................
6. En mi estuche hay un lápiz, un bolígrafo y un ..................
7. ¿Cuál es la diferencia entre un gloss y un ...............?
8. ¿Cómo quieres hacer un puré de patatas sin el ................?
9. A Álvaro le gusta tanto la naturaleza que de mayor quiere ser ...........................
10. Mi hermano sabe abrir una botella sin usar ..........................

2. Uzupełnij odpowiednim słowem z listy (poziom średnio/zaawansowany)

1. Para ejecutar este programa, tenéis que desactivar ........................
2. Estos ................. me vuelven loca ¿no podías haber propuesto algo más sencillo como reto?
3. ¿Está lloviendo? No, sólo es .................. Ya sabes, ni te molestes en abrir ..................
4. Estos niños son unos ................. Otra vez se han atiborrado de pasteles.
5. ¡Ramón! ¡No seas ............... ! Vamos bien de tiempo.
6. ¡Ay cuánto odio a ese ..............! Le hace la pelota al jefe a la menor.
7. ¡Cuidado! ¡Has derramado el vino sobre mis pantalones! Como esto no salga con el .................. te toca devolverme la pasta.
8. ¿Cómo es que le habéis asignado este proyecto a Paco? Si es un ..................
9. ¿Cómo quieres dosificar la cantidad exacta sin el ................?
10. La ............... de mi hermana estuvo taladrando a mi padre con sus ideas estrafalarias hasta que se salió con la suya. Mañana van a comprar una cama elástica para su cuarto.

3. Przetłumacz na hiszpański

1. Wiesz, że dzisiaj wygrałem konkurs na najlepszą łamigłówkę?
2. Nie wiedzieliśmy, że ołówki z wymiennymi wkładami są droższe niż te normalne.
3. Kiedy dojechaliśmy na miejsce okazało się, że przednia szyba samochodu pełna jest komarów i much. Było ich tyle, że popsuły nam się wycieraczki.
4. Mieliśmy iść na urodziny mojej kuzynki, lecz w ostatniej chwili je odwołała.
5. Gdyby nie barierka ochronna przy drodze, wpadlibyśmy w przepaść.
6. Kiedy byłyśmy małe, robiłyśmy z moją siostrą różne dziwne rzeczy. Pewnego razu zjadłyśmy szminkę, którą znalazłyśmy w torebce mamy. Oczywiście skończyłyśmy w szpitalu.
7. Obiecał nam, że ochroniarz, którego nam polecił sprawi, że będziemy czuć się bezpiecznie.
8. Gdybyście użyli podstawek pod napoje, teraz nie mielibyście brzydkich plam na stole.
9. Czy kamizelka ratunkowa może nam się na coś przydać, jeśli nie umiemy pływać?
10. Jesteś pewna, że ten rower zmieści się na górnym bagażniku?

Rzeczowniki złożone po hiszpańsku - Klucz odpowiedzi

1.

1. Mi padre trabaja en el último piso de un enorme rascacielos.
2. Voy a llevar paraguas. Parece que va a llover.
3. Me gustan mucho las pipas de girasol.
4. Para abrir esta lata de atún, necesitas un abrelatas muy potente.
5. Mi amiga me ha invitado a su cumpleaños.
6. En mi estuche hay un lápiz, un bolígrafo y un portaminas.
7. ¿Cuál es la diferencia entre un gloss y un pintalabios?
8. ¿Cómo quieres hacer un puré de patatas sin el pasapurés?
9. A Álvaro le gusta tanto la naturaleza que de mayor quiere ser guardabosques.
10. Mi hermano sabe abrir una botella sin usar sacacorchos.

2.

1. Para ejecutar este programa, tenéis que desactivar el cortafuegos.
2. Estos rompecabezas me vuelven loca ¿no podías haber propuesto algo más sencillo como reto?
3. ¿Está lloviendo? No, sólo es lluvia mojabobos. Ya sabes, ni te molestes en abrir el paraguas.
4. Estos niños son unos zampabollos. Otra vez se han atiborrado de pasteles.
5. ¡Ramón! ¡No seas cagaprisas ! Vamos bien de tiempo.
6. ¡Ay cuánto odio a este lameculos! Le hace la pelota al jefe a la menor.
7. ¡Cuidado! ¡Has derramado el vino sobre mis pantalones! Como esto no salga con el quitamanchas te toca devolverme la pasta.
8. ¿Cómo es que le habéis asignado este proyecto a Paco? Si es un cantamañanas.
9. ¿Cómo quieres dosificar la cantidad exacta sin el cuentagotas?
10. La comecocos de mi hermana estuvo taladrando a mi padre con sus ideas estrafalarias hasta que se salió con la suya. Mañana van a comprar una cama elástica para su cuarto.