Członkowie rodziny po hiszpańsku na wesoło
W zeszłym tygodniu na łamach strony zagościły słówka potrzebne do opisu rodziny po hiszpańsku (jeśli nie mieliście okazji się z nimi zapoznać zapraszam do wpisu Rodzina po hiszpańsku - lista słówek ). Dzisiaj natomiast będzie o rodzinie i hiszpańskim bardziej na luzie, w ramach ciekawostek językowych, których próżno szukać w książkach, a w każdym razie nie z tak spersonalizowanym komentarzem.
Jak jest tata po hiszpańsku: papa czy papá?
Akcenty po hiszpańsku są ważne, ponieważ zmieniając wymowę zmieniają również znaczenie. Tata po hiszpańsku zawsze ma akcent, papa bez akcentu znaczy bowiem papież. Ta sama reguła obowiązuje przy liczbie mnogiej - papás to ojcowie, a papas - papieże lub ziemniaki (albo papas fritas / frytki).
Jak jest mama po hiszpańsku i co zmienia niewielki akcent?
Skoro mówimy o tacie, trzeba też obowiązkowo wspomnieć i o mamie. Mama to po hiszpańsku mamá. Dlaczego akcent jest taki ważny? Ponieważ bez niego otrzymamy formę mama, która jest trzecią osobą liczby pojedynczej od czasownika mamar, czyli ssać. Ten sam podstęp czai się i w liczbie mnogiej: mamás to mamy, a mamas to tym razem druga osoba liczby pojedynczej od czasownika mamar.
Żona i rodzice po hiszpańsku - czy hiszpański jest seksistowski?
Do dziś pamiętam zdziwienie jednego z brytyjskich uczniów, który nie mógł pojąć, jak to jest możliwe, że po hiszpańsku mujer oznacza zarówno kobietę, jak i żonę, podczas gdy w przypadku mężczyzn tak się nie dzieje. Ha, tyle że na tym nie koniec. Los padres bowiem to słówko, które może być traktowane jako liczba mnoga od słówka padre, czyli ojciec, jednak o wiele częściej, występuje w znaczeniu rodzice. To samo dzieje się ze słowem hijos, czyli dzieci, które przybiera liczbę mnogą od słowa hijo, czyli syn, nawet jeśli mówimy o dzieciach, w skład których wchodzą i chłopcy, i dziewczyny.
Pytanie do osób, które interesują się lingwistyką: uważacie, że język odbija rzeczywistość, czy może ją kształtuje, a co za tym idzie, powinniśmy zwracać uwagę na to, co i w jakiej formie opisujemy?
Madrina i madrina de bodas to to samo?
Madrina to matka chrzestna w kontekście relacji pomiędzy dorosłymi a dziećmi, jednak madrina de bodas w kontekście ślubu to druhna.
O co chodzi z mijo i mija?
Jeśli macie znajomych z Ameryki Południowej, szczególnie z Meksyku, z pewnością spotkaliście się z tą parą słówek. Mijo i mija to nic innego jak skrót od mi hijo oraz mi hija, czyli forma zwracania się do dzieci. A skoro już mowa o Meksyku, drogi Czytelniku, jeśli myślisz o wymianie studenckiej w tym kraju, koniecznie przeczytaj wywiad Tequila, mariachi i meksykańska dusza, czyli wymiana studencka w Meksyku w pigułce, którego udzieliła mi przesympatyczna Sylwia - wielka miłośniczka Ameryki Południowej i Środkowej.
Dziadzio po hiszpańsku - to chyba jakieś jaja!
Yayo, yaya - obiło Wam się kiedyś o uszy? Jeśli tak, to pewnie pierwsza myśl, która przemknęła przez Wasze głowy to coś w stylu "nie ma opcji, żeby to były hiszpańskie słowa". Otóż...są hiszpańskie, chociaż faktycznie należą do mowy potocznej, a bardziej konkretnie do języka dzieci, które w ten sposób zwracają się do babci (yaya) i dziadka (yayo).
Przy okazji tak sobie myślę, że skoro jakiś czas temu stworzyłam listę polskich imion, które śmieszą Hiszpanów, powinnam również pomyśleć o hiszpańskich słowach, które śmieszą nas Polaków. Yayo i yaya z pewnością się tam znajdą.
Tío - wujek a może ziomek?
To będzie raczej oczywiste, ale jednak nie wszyscy o tym wiedzą. Tío i tía w ogólnym znaczeniu to wujek i ciotka, no chyba że mamy do czynienia ze zdaniem w stylu:
¿Javi y Lola lo han dejado? ¡Tía, qué fuerte!
W tym kontekście tío, tía będzie oznaczać potoczną formę zwracania się do kolegi czy koleżanki. Można to tłumaczyć jako stary, stara, ziomek i tym podobne.
To jednak nie koniec. Wracając bowiem do ciotki i wujka, w dziecięcej mowie istnieją również takie słówka jak tito i tita, czyli dosyć urocze zdrobnienia, którymi siostrzeńcy i bratanice zwracają się do swoich cioć i wujków.
Jeśli już mnie trochę znacie, wiecie na pewno, że uwielbiam słowa ukryte w innych słowach, gry słowne i tym podobne, dlatego przy okazji słówka tío, nie byłabym sobą, gdybym nie wspomniała o tiovivo, czyli karuzeli. Gdyby rozłożyć to słowo na czynniki pierwsze i dodać akcent, wychodzi na to, że karuzela po hiszpańsku to tío vivo, czyli żywy wujek. Hmmmm.....
Primo i prima - rodzina i coś jeszcze
Spójrzie na poniższe zdania:
Mi prima se llama María
Por fin me han dado una prima en el curro
W pierwszym zdaniu prima to oczywiście kuzynka, ale w drugim to już premia, dodatkowe wynagrodzenie.
Primo albo prima mogą też występować jako przymiotniki números primos jako liczby pierwsze lub materia prima jako surowiec.
W hiszpańskim rozróżnia się również dalszych i bliższych kuzynów, stąd też mamy primo hermano / primo carnal lub primo segundo. Wszystko to w wersji żeńkskiej oczywiście też.
Co w opisie rodziny po hiszpańsku jest prostsze niż po polsku?
Zdarza się często, że polski jest bardziej opisowy od hiszpańskiego. Tak właśnie jest w przypadku słówek consuegro, consuegra oraz concuñado, concuñada.
Consuegros to nic innego jak rodzice synowej lub zięcia. Wydaje mi się, że w tym przypadku mamy po polsku odpowiednie słówko, ale nie jestem w stanie sobie go przypomnieć. Ktoś z Was pamięta?
Z concuñados mamy do czynienia kiedy mówimy o siostrze lub bracie naszego szwagra lub naszej bratowej. Po polsku tyle wyjaśniania a po hiszpańsku jedno słowo. Za to kocham ten język! Między innymi...
